เปิดศึกบอลโลก 2022: อิหร่านไม่ร้องเพลงชาติ อังกฤษ-เยอรมนีถูกเบรกหนุนสิทธิ LGBTQ+

นักฟุตบอลทีมชาติอิหร่านร่วมใจไม่ร้องเพลงชาติในการแข่งขันฟุตบอลโลกรอบแรกที่กาตาร์ เพื่อประท้วงรัฐบาลที่ให้กำลังทหารปราบปรามการชุมนุมเพื่อสิทธิมนุษยชนในประเทศ ด้านทีมชาติอังกฤษร่วมคุกเข่าแสดงความสนับสนุน ขณะที่สมาคมฟุตบอลหลายชาติในยุโรปออกแถลงการณ์เบรกบรรดากัปตันทีมที่เตรียมสวมสายรัดต้นแขน ‘1 Love’ สนับสนุนสิทธิ LGBTQ+ หวั่นถูกแบนจากการแข่งขัน

22 พ.ย. 2565 สำนักข่าว CNN รายงานว่าในการแข่งขันฟุตบอลโลก 2022 ที่ประเทศกาตาร์เมื่อวานนี้ (21 พ.ย. 2565) นักฟุตบอลทีมชาติอิหร่านพร้อมใจไม่ร้องเพลงชาติก่อนเริ่มการแข่งขันกับทีมชาติอังกฤษ เพื่อแสดงออกว่าพวกเขาสนับสนุนการประท้วงต่อต้านรัฐบาลอิหร่านภายใต้การนำของอิบราฮีม ไรซี ประธานาธิบดีคนปัจจุบันที่ชนะเลือกตั้งเมื่อเดือน มิ.ย. ที่ผ่านมา และมีแนวคิดอนุรักษ์นิยมสุดโต่ง

เดอะการ์เดียน สื่ออังกฤษ รายงานเพิ่มเติมว่าในช่วงที่เพลงชาติอิหร่านดังขึ้นก่อนเริ่มการแข่งขันนั้น มีเพียงเจ้าหน้าที่คนหนึ่งที่อยู่บริเวณขอบสนามที่เปล่งเสียงร้องเพลงชาติ ขณะที่ผู้ชมชาวอิหร่านที่อยู่ในสนามส่งเสียงโห่ระหว่างเพลงชาติบรรเลง นอกจากนี้ ผู้ชมชาวอิหร่านบางส่วนยังชูป้ายที่เขียนข้อความว่า “ผู้หญิง ชีวิต และอิสระ” และบางส่วนตะโกนชื่อของ ‘อาลี คาริมี’ โค้ชและอดีตผู้เล่นชาวอิหร่านที่แสดงออกชัดเจนว่าเขาสนับสนุนการประท้วงพร้อมเรียกร้องให้ชาวอิหร่านออกมาประท้วงบนท้องถนนในเมืองมาฮาบัดซึ่งถูกกองกำลังทหารยึดครองและเป็นเมืองที่ชาวอิหร่านเชื้อสายเคิร์ดอาศัยอยู่จำนวนมาก

เหตุการณ์ประท้วงของนักฟุตบอลทีมชาติอิหร่านในการแข่งขันฟุตบอลโลกครั้งนี้ได้รับการรายงานข่าวอย่างเปิดเผยในสื่อของอิหร่านที่สนับสนุนการประท้วง โดยพวกเขาระบุว่าการประท้วงไม่ร้องเพลงชาติถือเป็นความอัปยศในสายตานานาชาติ ขณะที่สื่อฝ่ายสนับสนุนรัฐบาลอิหร่านไม่มีการรรายงานข่าวการประท้วงของนักฟุตบอล มีเพียงการรายงานข่าวผลการแข่งขัน ซึ่งอังกฤษชนะอิหร่าน 6-2 นอกจากนี้ยังมีรายงานว่า QTV ซึ่งเป็นสถานีโทรทัศน์สาธารณะของกาตาร์ตัดภาพช่วงที่มีการประท้วงของนักฟุตบอลอิหร่าน

ทั้งนี้ ยังไม่มีการประกาศออกมาอย่างแน่ชัดว่านักฟุตบอลทีมชาติอิหร่านจะต้องรับโทษหรือมีความผิดจากการประท้วงไม่ร้องเพลงชาติเมื่อเดินทางกลับถึงอิหร่าน แต่การ์ลอส ไกรอซ ผู้จัดการทีมชาติอิหร่านซึ่งเป็นชาวโปรตุเกสกล่าวว่านักฟุตบอลมีเสรีภาพในการประท้วง โดยก่อนหน้านี้ ในการแถลงข่าวก่อนเริ่มการแข่งขัน อีห์ซาน ฮัจซาฟี กัปตันทีมชาติอิหร่านเป็นผู้เล่นคนแรกที่แสดงออกว่าเขาสนับสนุนการประท้วง โดยเขากล่าวว่า “พวกเขาควรรู้ว่าเราอยู่ข้างพวกเขา เราสนับสนุนพวกเขา และเห็นด้วยกับพวกเขาไม่ว่าจะอยู่ในเงื่อนไขใด … เราต้องยอมรับว่าสถานการณ์ของประเทศเราไม่ถูกต้อง และประชาชนไม่มีความสุข เราอยู่ที่นี่ (กาตาร์) แต่ไม่ได้หมายความว่าเราไม่ควรเป็นกระบอกเสียงให้พวกเขา หรือไม่ควรเคารพพวกเขา”

หลังการแข่งขันระหว่างทีมชาติอังกฤษและอิหร่านจบลง มีรายงานว่าโปสเตอร์ของทีมชาติอิหร่านในกรุงเตหะราน เมืองหลวงของอิหร่าน ถูกปลดลงในทันที ขณะเดียวกัน มีการเผยแพร่วิดีโอประชาชนในกรุงเตหะรานส่งเสียงตะโกน “เผด็จการจงพินาศ” หลังทราบผลการแข่งขัน

การแข่งขันฟุตบอลโลกระหว่างทีมชาติอิหร่านและอังกฤษเกิดขึ้นในช่วงเดียวกับที่กองกำลังความมั่นคงอิหร่านใช้อาวุธจริงสลายการชุมนุมในเมืองต่างๆ ที่ชาวอิหร่านเชื้อสายเคิร์ดอาศัยอยู่ เช่น เมืองปิรันชาหร์ในจังหวัดอาเซอร์ไบจานตะวันตก เมืองชวานรุดในจังหวัดเคร์มอนชอฮ์ และอีกหลายเมืองในจังหวัดเคอร์ดิสถาน ซึ่งปรากฏภาพผู้บาดเจ็บและผู้เสียชีวิตจำนวนมากบนท้องถนน เมื่อวันเสาร์และอาทิตย์ที่ผ่านมามีรายงานว่ามีประชาชนเสียชีวิต 11 รายจากการสลายการชุมนุมในเมืองมาฮาบัดซึ่งมีการใช้รถถังติดอาวุธรวมถึงอาวุธสงครามอื่นๆ เพื่อปราบปรามผู้ชุมนุม โดยทางการอิหร่านอ้างว่าเป็นไปตามการประกาศใช้กฎอัยการศึก

ด้านกลุ่มองค์กรเพื่อสิทธิมนุษยชนระบุว่าเจ้าหน้าที่ความมั่นคงของอิหร่านจำนวน 55 คนเสียชีวิตนับตั้งแต่มีการประท้วงครั้งใหญ่ในปีนี้ ขณะที่ประชาชนชาวอิหร่านเสียชีวิตมากกว่า 450 คน โดยเหตุประท้วงเกิดจากความไม่พอใจของประชาชนชาวอิหร่านที่มีต่อรัฐบาลหลังจาก ‘มาห์ซา อามีนี’ หญิงชาวอิหร่านเชื้อสายเคิร์ดวัย 22 ปีเสียชีวิตขณะถูกตำรวจควบคุมตัวในข้อหาไม่สวมฮิญาบ

การประท้วงของชาวอิหร่านในครั้งนี้ถือเป็นการประท้วงใหญ่ในรอบหลายปี และมีผู้มีชื่อเสียงชาวอิหร่านจากหลากหลายวงการจำนวนไม่น้อยที่แสดงออกว่าไม่เห็นด้วยกับรัฐบาลและการใช้อาวุธสงครามในการปราบปรามผู้ชุมนุม เป็นเหตุให้คนดังหลายคนถูกจับกุมดำเนินคดี เช่น เฮนกาเมห์ คาเซียนี และคาตาโยน เรียฮี นักแสดงชาวอิหร่านที่ถูกจับกุมในข้อหายุยงปลุกปลั่นผ่านทางสื่อโซเชียล ขณะที่คนดังบางส่วน เช่น ฮุนเซน ซูรี นักมวยสากลชาวอิหร่านพร้อมสตาฟฟ์อีก 2 คนต้องทำเรื่องขอลี้ภัยเพราะไม่สามารถเดินทางเข้าประเทศอิหร่านได้

กัปตันอังกฤษ-เยอรมนี ถูกเบรกประท้วงบอลโลก 2022

ฟุตบอลโลก 2022 ที่กาตาร์เป็นเจ้าภาพถือเป็นหนึ่งในมหกรรมกีฬาที่มีข้อถกเถียงเกี่ยวกับประเด็นการเมืองและสิทธิมนุษยชนมากที่สุดครั้งหนึ่งของโลก อาทิ ข้อห้ามการขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือข้อบังคับการแต่งกายของผู้เข้าชม รวมถึงประเด็นการบังคับใช้แรงงานในการก่อสร้างสนามฟุตบอล ความโปร่งใสในการได้รับคัดเลือกเป็นเจ้าภาพ และการติดสินบนทีมฟุตบอลชาติอื่น จนเกิดการโต้แย้งและมีการแสดงออกถึงความเป็นด้วยจากหลายภาคส่วน รวมถึงทีมฟุตบอลที่เข้าร่วมแข่งขัน

ไม่เพียงแค่ทีมชาติอิหร่านเท่านั้นที่แสดงออกทางการเมืองในการแข่งขัน แต่ในนัดเปิดศึก 2 วันแรก ทีมชาติอังกฤษและเยอรมนียังได้ร่วมแสดงออกว่าไม่เห็นด้วยกับกฎต่างๆ ของเจ้าภาพกาตาร์ซึ่งละเมิดสิทธิมนุษยชน ก่อนหน้านี้ แฮร์รี เคน กัปตันทีมชาติอังกฤษประกาศว่าเขาจะใส่สายรัดต้นแขนสีรุ้งที่เขียนข้อความ “1 Love” เพื่อสนับสนุนสิทธิกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ (LGBTQ+) และเพื่อแสดงออกว่าไม่เห็นด้วยกับกฎหมายของกาตาร์ที่ต่อต้านกลุ่มคนเหล่านี้ นอกจากทีมชาติอังกฤษแล้ว ยังมีเวลส์ เบลเยียม สวิสเซอร์แลนด์ เยอรมนี และเดนมาร์ก ที่ผู้เล่นเตรียมจะสวมสายรัดต้นแขนเพื่อแสดงสัญลักษณ์ทางการเมืองและสิทธิมนุษยชนแทนการสวมสายรัดต้นแขนของสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติหรือฟีฟ่า (FIFA)

อย่างไรก็ตาม สมาคมฟุตบอลอังกฤษและสมาคมฟุตบอลอีก 5 แห่งในยุโรปได้แถลงการณ์ร่วมกันเมื่อวันที่ 21 พ.ย. ที่ผ่านมา ว่า “เราไม่สามารถปล่อยให้ผู้เล่นของเราตกอยู่ในตำแหน่งสุ่มเสี่ยงต่อการถูกแบนในการแข่งขัน รวมถึงข้อผูกมัดทางสัญญา เราจึงร้องขอให้กัปตันทีมชาติต่างๆ ไม่พยายามสวมสายรัดต้นแขนใดๆ [ที่แสดงออกเรื่องการเมือง] ในการแข่งขัน” โดยเงื่อนไขการแบนผู้เล่นของฟีฟ่าคือการแจกใบเหลือง ใบแดง และห้ามลงแข่งขันในนัดถัดไป

ต่อมา กัปตันทีมชาติอังกฤษไม่ได้สวมสายรัดต้นแขน 1 Love แต่เปลี่ยนมาสวมสายรัดต้นแขนสีดำที่มีข้อความสีเหลือง เขียนว่า “No Discrimination” (อย่าเลือกปฏิบัติ) ขณะที่ตัวเขาและผู้เล่นทีมชาติอังกฤษคนอื่นๆ ได้ร่วมกันคุกเข่าเป็นเวลา 3 วินาทีก่อนเริ่มการแข่งขัน เพื่อสนับสนุนนักฟุตบอลทีมชาติอิหร่าน โดยกาเร็ธ เซาท์เกต ผู้จัดการทีมชาติอังกฤษให้สัมภาษณ์กับสื่อว่าเขาเข้าใจสถานการณ์ของฟีฟ่า และการตัดสินใจของกัปตันทีมชาติอังกฤษไม่ใช่เรื่องที่ตัวเขาและผู้เล่นคนอื่นๆ มีส่วนร่วม

ด้านกัปตันทีมชาติเยอรมนีที่ก่อนหน้านี้ยืนยันว่าเขาจะสวมปลอกแขนสีรุ้งเพื่อสนับสนุนสิทธิกลุ่ม LGBTQ+ ดังที่เขาเคยสวมในการแข่งขันฟุตบอลยูโรเมื่อ 2 ปีก่อน แต่ภายหลังสมาคมฟุตบอลหลายชาติในยุโรปออกแถลงการณ์ล่าสุดก่อนเปิดการแข่งขันนัดแรกเมื่อวานนี้ ทำให้นอยเออร์ตัดสินใจไม่สวมสายรัดต้นแขน 1 Love ในการแข่งขันที่กำลังจะมีขึ้น ซึ่งการตัดสินใจดังกล่าวของผู้เล่น รวมถึงถ้อยแถลงของสมาคมทำให้แฟนบอลของแต่ละประเทศแสดงความผิดหวังและวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของฟีฟ่าอย่างกว้างขวาง

ในการแถลงข่าวก่อนเริ่มศึกฟุตบอลโลกเมื่อวันที่ 18 พ.ย. ที่ผ่านมา เบิร์นด์ นอยเอนดอร์ฟ ประธานสมาคมฟุตบอลเยอรมนี กล่าวว่าทีมชาติเยอรมนีพร้อมจ่ายค่าปรับให้แก่ฟีฟ่าในกรณีที่มานูเอล นอยเออร์ กัปตันทีมชาติเยอรมนีสวมสายรัดต้นแขนสีรุ้ง 1 Love เพื่อสนับสนุนสิทธิของกลุ่ม LGBTQ+

“ส่วนตัวแล้ว ผมเตรียมเงินจ่ายค่าปรับไว้บ้างแล้ว นี่ไม่ใช่แถลงการณ์ทางการเมือง แต่เป็นการแสดงออกเพื่อสิทธิมนุษยชน” นอยเอนดอร์ฟกล่าวในการแถลงข่าวเมื่อวันที่ 18 พ.ย. ที่ผ่านมา พร้อมระบุว่าเยอรมนีจะไม่สนับสนุนอินฟานติโนในการเลือกตั้งประธานฟีฟ่าครั้งถัดไปซึ่งจะมีขึ้นในปีหน้า เพราะฟีฟ่าไม่สามารถจัดการปัญหาละเมิดสิทธิมนุษยชนในการแข่งขันฟุตบอลโลกที่กาตาร์เป็นเจ้าภาพ รวมถึงล้มเหลวในการสนับสนุนด้านสิทธิมนุษยชนแก่ทีมชาติอิหร่าน อย่างไรก็ตาม ในการตัดสินใจครั้งสุดท้าย เขาเห็นด้วยกับสมาคมฟุตบอลชาติอื่นๆ ในยุโรป อนึ่ง นอกจากตำแหน่งประธานสมาคมฟุตบอลเยอรมนีแล้ว นอยเอนดอร์ฟยังเป็นสมาชิกพรรคสังคมประชาธิปไตยเยอรมนี (SPD) ซึ่งเป็นผู้นำรัฐบาลเยอรมนีในขณะนี้

ก่อนหน้านี้เมื่อเดือน มี.ค. ที่ผ่านมา ในรอบแข่งขันจับเวลาเพื่อจัดอันดับในการแข่งขันจริงหรือรอบควอลิฟาย (Qualifying) ผู้เล่นทีมชาติเยอรมนีได้สวมเสื้อสีดำที่มีตัวอักษรสีขาวบนเสื้อ ยืนเรียงกันเป็นคำว่า ‘HUMAN RIGHTS’ (สิทธิมนุษยชน) เพื่อวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของฟีฟ่าที่ห้ามการแสดงออกทางการเมืองในการแข่งขันฟุตบอลโลกที่ประเทศกาตาร์ โดยเฉพาะประเด็นสิทธิมนุษยชน

แปลและเรียบเรียงจาก:

• Iran players stay silent for anthem in apparent support for protests
• Iran players remain silent during national anthem at World Cup in apparent protest at Iranian regime
• Ehsan Hajsafi becomes first Iranian player at World Cup to back protests at home
• England’s World Cup opens with rows over OneLove armband – as Iranian players make their own silent protest
• England back down over Fifa armband threat
• Germany blasts FIFA for restricting human rights protests
• OneLove campaign hit by threat of FIFA sanctions
• World Cup buzz growing as threat of boycotts dwindles